Tiến sĩ Patrick Liew là doanh nhân gốc Malaysia, ông tham gia điều hành 3 công ty khác nhau, ở 3 lĩnh vực khác nhau, niêm yết trên 3 sàn giao dịch chứng khoán khác nhau.

Dưới đây là chia sẻ của ông Patrick Liew với các doanh nghiệp Việt Nam tại trụ sở chính của Gex Ventures tại Singapore, được chúng tôi ghi lại trong khuôn khổ chương trình Talentnet Business Innovation Showcase – TBIS 2019, với chủ đề Zigzag Transformation, do Công ty Talentnet tổ chức ngày 19/6 vừa qua.

Phần 1: Câu thần chú kỳ diệu

CUỘC GỌI ĐỊNH MỆNH

Năm 2003, tôi nhận được một cuộc điện thoại. Cuộc gọi đó đã thay đổi cuộc đời tôi mãi mãi.

Đầu dây bên kia: “Ông tốt hơn nên quay lại ngay!”

Tôi đáp lại: “Chuyện gì đang xảy ra vậy?”

Tôi vốn đã trao quyền điều hành công ty trước đó của mình cho đội ngũ quản lý cao cấp (nguyên văn: professional management team – PV).

Đó chính xác là ngày 21/3/2003, bởi tôi vẫn còn giữ chiếc tem từ sở xuất nhập cảnh. Sau khi check out khỏi khách sạn, tôi tới thẳng văn phòng công ty.

Các bạn không bao giờ tưởng tượng được đội quản lý cao cấp của tôi đã chuyển văn phòng tới đâu đâu. Ngay giữa trái tim của khu trung tâm tài chính Singapore, ở tầng trệt (tầng có giá thuê đắt đỏ nhất – PV) của tòa nhà đẹp nhất khu trung tâm tài chính, nơi trước đây từng là văn phòng của Bank of America.

Tôi tìm gặp giám đốc điều hành và nhận được một chiếc phong bì. Bên trong chiếc phong bì là lá thư xin nghỉ việc. Nội dung bức thư là: “Tôi sẽ rời khỏi công ty này và gia nhập một trong những đối thủ lớn nhất của ông. Có rất nhiều nhân viên cũng sẽ theo tôi gia nhập công ty bên kia”.

Tôi đã thực sự rất sốc. Mọi thứ đổ sụp dưới chân tôi.

Năm 2003, đại dịch SARS hoành hành tại nhiều quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Singapore, Malaysia và cả Việt Nam. Dịch SARS lây lan nhanh, rất nhiều người nhiễm bệnh và chết. Mọi người đều đeo khẩu trang, ở nhà và tránh những nơi công cộng. Nền kinh tế châu Á sụt giảm nghiêm trọng, thị trường chứng khoán và bất động sản đổ vỡ. Việc làm ăn của chúng tôi bị ảnh hưởng trầm trọng. Mỗi buổi sáng thức dậy, chúng tôi lại mất đi hàng ngàn đô la.

Khi tôi trở lại công ty, mọi người đều đang chạy khỏi văn phòng. Một ai đó nói với tôi rằng: “Ông nên đi đi, công ty sẽ phá sản vào cuối tháng này thôi. Không còn đồng hoa hồng doanh thu nào đâu”.

Cách nhanh nhất để khiến mọi người rời khỏi một công việc, đó là nói với họ: Sẽ không có lương vào cuối tháng, họ sẽ làm việc không công. Từ người thứ nhất truyền tới người thứ hai, rồi tới người cuối cùng. Lời nhắn này sẽ tam sao thất bản và truyền đi khắp nơi. Mọi người sẽ hành động như thể công ty này bắt đầu bước vào Thế chiến 3, Thế giới đã tới ngày tận thế. Anh cũng nên biến đi nhanh thôi.

Điều tệ nhất là khi kiểm toán công ty, tôi phát hiện ra mình phải chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tôi chính là người phải đứng ra chịu toàn bộ gánh nặng đó, khi kiểm toán hàng triệu đô la.

Bao nhiêu trong số các bạn có vấn đề với cuộc sống? (Ông Liew ngừng lại, hướng mắt về phía khán phòng. Tất cả mọi người im lặng – PV). Không ai ở đây có vấn đề gì cả? Tôi không biết các bạn làm gì với các vấn đề trong cuộc sống của mình.

BẦU TRỜI SỤP ĐỔ

Tôi đã khóc hàng đêm khi ngủ. Khóc tới cạn nước mắt. Tất cả những gì tôi có thể làm đó là khóc. Thực ra thì khóc rất tốt. Khi bạn khóc, bạn cảm thấy tốt hơn. Nhưng điều tệ là bạn sẽ lại khóc tiếp sớm thôi.

Tôi thường tự hỏi bản thân, vì sao tôi lại ngủ như thế này. Thế rồi tôi tìm thấy một cuốn sách viết về việc trẻ con được tạo ra như thế nào trong bụng mẹ và những em bé đã ngủ như thế nào trong đó. Tôi không nói rằng cứ khi nào bạn gặp vấn đề thì bạn hãy ngủ như các em bé trong bụng mẹ. Nhưng thời điểm đó tôi đã quá sợ hãi. Tôi cảm thấy mình đang quay trở lại thời kì ở trong bụng mẹ, ngoại trừ sự bình yên (không còn). Hằng ngày, khi tôi đi lại trong nhà mình, ở bất kì hướng nào, tôi đều có cảm giác các bức tường đang sụp đổ.

Nào bây giờ, nếu bạn là tôi, bạn sẽ làm gì? (Ông Liew một lần nữa ngừng lại, nhìn xuống những vị khách đang chăm chú lắng nghe bên dưới).

Tôi làm tất cả những gì có thể, nói chuyện với tất cả mọi người trong gia đình, bạn bè, giáo viên cũ, hàng xóm…

Tôi nói với họ: “Làm ơn hãy giúp tôi, làm ơn giúp tôi với!” (giọng ông Liew lúc này trở nên nghẹn ngào bất lực – PV).

Tôi tới thư viện, đọc tất cả sách báo, tạp chí với hi vọng có thể cứu vãn cuộc đời mình.

Cuối cùng tới một đêm, tôi cảm giác mình đã tới đường cùng. Tôi không thể làm gì thêm được nữa. Tôi đã thử tất cả mọi thứ có thể.

Đêm đó, tôi làm một việc mà bất cứ người nào có đức tin nào cũng sẽ làm. (Ông Liew quỳ xuống, hướng mắt lên cao).

Tôi quỳ xuống, lần đầu tiên trong đời mình, tôi nhìn lên một chỗ bất kỳ và tôi nghĩ rằng Người ở đó. Tôi hét lên từ sâu thẳm trái tim mình: “Làm ơn, làm ơn hãy giúp con. Con không thể nào chịu đựng được nữa, xin Người hãy giúp con, làm ơn!”.

Tôi cảm giác có ai đó đã trả lời tôi, có thể vì tôi là một người tốt. Xoay qua bất kỳ góc nào, tôi cũng có cảm giác có một lời nhắn được lặp lại gửi cho mình, và tôi nghĩ rằng lời nhắn đó quan trọng với tất cả các bạn làm HR (Human Resource – Ngành Nhân Sự – PV). Tôi nghe thấy 2 từ, 2 từ đó đơn giản là – Touch lives (*).

(* Touch lives: Chạm tới/tiếp cận tới cuộc sống. Mang ý nghĩa tác động và ảnh hưởng đến cuộc sống của ai đó một cách tích cực. Tuy nhiên việc dịch sang tiếng Việt có thể làm giảm ý nghĩa sâu xa của cụm từ này, nên chúng tôi xin phép giữ nguyên văn. Bạn đọc có thể hiểu được hàm ý cụm từ này sau khi đọc phần tiếp theo dưới đây).

HÃY ĐỐI XỬ VỚI CON NGƯỜI NHƯ CON NGƯỜI, CHỨ KHÔNG PHẢI NHƯ CON SỐ

“Chúng ta đối xử với con người qua những con số, là các chỉ số kế hoạch của công ty, là hoạch định chiến lược. Chúng ta có cả một phòng được gọi là Human Resource. Tất cả mọi người chỉ là một Resource – Nguồn lực.”

Bạn đi làm, bạn sẽ gặp những người giúp bạn sống một cuộc sống tốt nhất, giúp bạn học sống một cuộc đời ý nghĩa và trọn vẹn. Khi tôi nghe điều đó, tôi tự nhủ rằng chúng tôi đối xử với con người như con người, bởi nếu không đối xử với con người như con người, thì còn cái gì để đối xử như con người nữa chứ?

Nhưng khi nghĩ sâu hơn về điều đó, tôi thấy rằng chúng ta đã không bao giờ đối xử với con người như con người. Chúng ta đối xử với con người qua những con số, là các chỉ số kế hoạch của công ty, là hoạch định chiến lược. Chúng ta có cả một phòng được gọi là HR – Human Resource (tạm dịch: Nguồn Nhân lực). Tất cả mọi người chỉ là một Resource – Nguồn lực. (Hiểu theo nghĩa có phần tiêu cực – PV).

Sau đó tôi đã tiến hành một cuộc khảo sát nhỏ về HR. Các bạn đoán xem, phần lớn nhân viên sẽ cảm thấy hạnh phúc hay không hạnh phúc. 100% hay 0%? (Ông Liew hỏi từng người bên dưới, 90, 80,70,…, 20, 10, 0. Từng cánh tay giơ lên theo từng con số – PV).

Chúng ta là những người quản lý nhân sự kiểu gì, khi mà dưới 50% nhân sự không hạnh phúc. Câu trả lời đúng là 0%.

Trong tiếng Anh có hẳn một từ cho cái này, được gọi là “disengage” (tạm hiểu: kiểu nhân viên không quan tâm đến công việc – PV).

Các bạn có thể tưởng tượng rằng hầu hết mọi người “disengage” không? Tôi không biết giải thích cho các bạn như thế nào. Tôi chỉ có thể giải thích như sau: Mỗi sáng khi bạn thức dậy, bạn mở não của mình ra, lấy bộ não ra khỏi đó rồi bỏ vào tủ lạnh, sau đó đi tới chỗ làm. Và rồi, bạn đi làm mà không còn thêm câu hỏi nào được đặt ra, không còn sự hứng khởi nào nữa.

Khi tôi được biết về điều đó, tôi nói “Ok, tôi sẽ đối xử con người như con người, tôi sẽ giúp họ học sống một cuộc sống ý nghĩa, thú vị và trọn vẹn”. Nhưng đó chỉ là phần 1, còn phần 2 nữa. Tôi nghĩ sẽ còn bao nhiêu phần, hay đây có giống bộ phim dài tập, hết phần này qua phần khác. Nó làm tôi sợ hãi vô cùng. (Ông Liew kể về một bộ phim ông đã xem, dài tới 897 tập vẫn chưa kết thúc – PV).

Khi bạn đi làm, hãy luôn nói với nhân viên của bạn 3 từ đơn giản thôi. Bạn biết 3 từ đó là gì không?

3 TỪ ĐÓ LÀ: I LOVE YOU!

Tôi phải nói trước, là một người đàn ông, việc nói “I love you” là việc khó nhất trên trái đất, không hề dễ dàng như phụ nữ. Trong cuộc sống hằng ngày, khi người chồng nói với vợ rằng: “I love you (anh yêu em)”, người vợ sẽ hỏi: “Anh đã làm gì sai đúng không?”

Hằng ngày, tôi đi đến công ty và nói với mọi người “I love you”. Anh ta (nhân viên – PV) có thể nghĩ rằng nó không phù hợp. Nhưng tôi sẽ làm mọi thứ để thể hiện tình yêu của mình tới họ. Tôi không phải là ông sếp hoàn hảo, nhưng hãy dạy tôi cách yêu các bạn. Từ “love” mang ý nghĩa của một hành động, chứ không phải chỉ là một danh từ. Nó là một động từ, vì vậy tôi bắt đầu viết những lá thư bày tỏ tình cảm với nhân viên của mình.

Khi chúng tôi thể hiện tình yêu vào kế hoạch kinh doanh, vào việc quản trị vận hành, tôi cảm thấy bầu không khí ở công ty thay đổi hoàn toàn. Từng nguyên tử, từng tế bào bắt đầu thay đổi.

Tôi biến một nửa khu văn phòng thành khu thư giãn giải trí, có khu chơi game, có bàn bi-a, có rất nhiều thứ tuyệt vời khác. Mọi người đều cảm thấy hạnh phúc khi làm việc ở công ty.

Tôi đã có những khách hàng nói với mình rằng: Tôi yêu văn hóa làm việc của các bạn, yêu cách cách các bạn làm việc.

Chúng tôi có những nhân viên đã rời đi, sau đó lại quay trở lại. Chúng tôi có cả những người mới gia nhập từ các đối thủ, kéo theo rất nhiều người khác nữa gia nhập công ty. Bye 1 get 1 free. (hàm ý: khi một người nhảy việc sang đây, lại kéo thêm người khác sang theo).

Năm 2009, trong một khảo sát của Singapore, công ty của chúng tôi đứng ở vị trí số 1 trong số những công ty phát triển nhanh nhất. Không phải bởi chúng tôi là một công ty đa quốc gia, không phải chúng tôi là một công ty công nghệ hitech, không phải bởi chúng tôi là một doanh nghiệp lớn, mà là vì chúng tôi đưa TÌNH YÊU vào công việc. Năm 2010, chúng tôi trở thành công ty có hiệu suất làm việc cao nhất toàn Singapore, được đánh giá bởi doanh thu trên vốn chủ sở hữu (ROE). Năm 2011, chúng tôi trở thành công ty đầu tiên trong ngành niêm yết trên sàn chứng khoán. Tất cả là bởi vì chúng tôi yêu mến lẫn nhau và thích làm việc với nhau trong công ty này.

Mời các bạn đón đọc tiếp Phần 2: Triết lý “CHIẾC MÁY TÍNH”