Phần lớn công việc mà chúng ta đang làm chỉ giới hạn một chỗ, cứ ngồi mãi ở một chức vị trong suốt 7,8 năm như ốc vít gắn chặt vào đinh. Khi đã có chút tiếng nói, quyền hành ở vị trí đó, chẳng ai lại muốn chuyển qua một lĩnh vực mới cả.

Đi làm đã quá mệt mỏi, về đến nhà chỉ muốn đặt lưng xuống giường nằm ngủ. Tiền lương không cao cũng chẳng thấp, thời gian còn lại đều để mua sắm và ăn uống. Vậy thì còn đâu thời gian để học hỏi những điều mới mẻ?

Người xưa từng nói: “Càng có nhiều kỹ năng thì càng tốt”. Trong thời buổi khoa học kỹ thuật phát triển, cứ cố sống cố chết giữ lấy mảnh đất nhiễm phèn này rồi cũng sẽ bị xã hội đào thải.

Vài ngày trước, tôi đọc được một bản lý lịch bên cạnh máy in của công ty. Người này có xuất phát điểm tốt, kinh nghiệm phong phú, khiến ai xem cũng “nổi da gà”. May mắn thay, tôi sinh ra sớm, nếu không cũng chẳng thể đọ được với bản lý lịch này. Ai cũng nghĩ mình ổn mà không biết rằng những người trẻ tuổi đến sau đã sớm trau dồi bản thân, mở rộng tầm nhìn, rèn luyện sức khỏe để thế chỗ bạn rồi.

Nếu so sánh với đồng nghiệp cùng trang lứa, chỉ cần sở hữu nhiều kỹ năng hơn họ, bạn sẽ nhận nhiều tài nguyên và cơ hội làm việc hơn, không chừng còn trở thành lực lượng trụ cột nơi công sở.

***

Tôi có một người trợ lý, vốn là đàn em tốt nghiệp muộn hơn 2 năm. Sau đó, cô ấy ở chung nhà với tôi và cùng làm việc cho một công ty tư nhân. Những lúc cần phải làm powerpoint, tôi sẽ nhờ cô ấy giúp đỡ.

Cô ấy tốt nghiệp ngành khoa học nông nghiệp, chưa có kinh nghiệm làm những công việc liên quan tới giấy tờ, tin học như thế này. Trình độ powerpoint của cô ấy chỉ là con số 0. Vậy nên, tôi khuyến khích cô ấy học hỏi và thực hành nhiều hơn. Mỗi tối, cô ấy đều tập làm powerpoint trong phòng. Sau một thời gian, cô ấy kể rằng mình đã được thuyên chuyển tới vị trí cận kề sếp, cũng coi như được thăng chức.

Khi tôi hỏi lý do, cô ấy mới nói là nhờ kỹ năng powerpoint tốt. Dù không được giỏi như tôi nhưng trình độ cô ấy vẫn hơn hẳn những người khác trong công ty. Do đó, khi đơn vị cần làm powerpoint cho người nước ngoài xem thì đều nhờ cô ấy làm. Đến cả powerpoint của sếp cũng là do một tay cô ấy hoàn thành.

Trước đó, sếp hỏi cô ấy có muốn chuyển vị trí, tới làm việc cho bà ấy không. Dĩ nhiên đây là một cơ hội hiếm có khó tìm, có thể học hỏi rất nhiều điều từ vị sếp nữ tài năng này. Vì chuyện này mà cô ấy đặc biệt cảm ơn tôi, nhờ tôi luôn động viên cô ấy luyện tập powerpoint mỗi ngày sau khi tan làm nên tay nghề của cô ấy mới khá hơn người ta một chút. Nhưng chính nhờ cái một chút đó mà mình có nhiều cơ hội hơn, được đánh giá cao hơn những người khác.

Trên thực tế, tất cả mọi điều đều là do cô ấy tự mình làm hết. Sau giờ tan làm, cô ấy sẵn sàng học hỏi một kỹ năng vốn chẳng liên quan đến công việc của mình, lại còn chưa chắc đã giúp ích gì cho tương lai. Tuy nhiên, trên đời này có rất nhiều thứ mà mãi sau bạn mới nhận ra chúng có ích nhiều đến thế nào.

Dĩ nhiên, có nhiều tình huống cơ hội đến mà chúng ta không nắm bắt được, để rồi sau lại hối hận tại sao mình không học nhiều thêm một chút.

Xã hội ngày càng lợi ích hóa, khiến con người cũng trở nên thực dụng. Những việc không liên quan, không kiếm ra nhiều tiền sẽ chẳng bao giờ động đến. Thế nhưng, nếu làm việc mình thích mà không kiếm ra đồng nào, chúng ta liền bị người khác chế giễu hoặc châm chọc: “Mày đang toan tính cái gì thế?”

Tuy nhiên, cuộc sống đâu chỉ có công việc mà còn cả sinh hoạt. Tôi luôn tự hỏi, chúng ta sẽ làm gì nếu rời bỏ công việc hiện tại. Liệu chúng ta có tự nuôi bản thân được không? Nếu phải đến một nơi rất xa, chúng ta có khả năng gì để thích nghi nhanh chóng và có một cuộc sống tốt?

Tôi đã từng học qua rất nhiều thứ không liên quan, nhưng không dám tự nhận là mình biết nhiều. Nhưng khi người khác nói chuyện gì đó với tôi, tôi đều có thể hiểu sơ sơ. Nếu không phải lĩnh vực mình thông thái, tôi sẽ nghĩ xem nó nằm ở sách nào, từ ai, sau đó tìm sách ấy, người ấy để học hỏi.

Càng biết nhiều, tôi càng có cảm giác an toàn hơn. Cảm giác an toàn không đến từ việc có ít hay nhiều tiền, có ít hay nhiều nhà mà bắt nguồn từ chính sự hiểu biết của mình về thế giới và xã hội này. Một chút hiểu biết về cuộc sống này sẽ giúp bạn thêm tự tin hơn, cũng như có thêm năng lực để khám phá thế giới, thay vì chỉ giới hạn trong bốn bức tường văn phòng mà không dám đổi mới.

***

MC nổi tiếng Đài Loan Thái Vĩnh Khang từng nói: “15 tuổi, bạn cảm thấy việc bơi lội rất khó nên đã từ bỏ. Đến khi 18 tuổi, bạn gặp được người mình thích và được rủ đi bơi, nhưng bạn chỉ đành nói: ‘Tôi không thể bơi’. 18 tuổi, bạn cảm thấy học tiếng Anh rất khó nên đã từ bỏ. Đến khi 28 tuổi, bạn tìm được công việc tuyệt vời nhưng lại yêu cầu tiếng Anh, nên bạn chỉ đành nói: ‘Tôi không thể nói tiếng Anh’. Càng trưởng thành, con người càng gặp nhiều điều phức tạp, càng lười học hỏi. Như vậy, bạn chỉ có thể bỏ lỡ người mà bạn thích, việc mà bạn muốn làm, trải nghiệm tươi đẹp của cuộc đời”.

Trong cuốn sách “Andreas thân mến” có một câu nói như thế này: “Con à, bố muốn con phải học hành chăm chỉ, không phải là để so sánh với người khác, mà là muốn con có quyền được lựa chọn – chọn được một công việc có ý nghĩa chứ không phải bị ép đi mưu sinh. Khi công việc đó có ý nghĩa với con, con mới cảm thấy thành công. Khi công việc cho con thời gian để thở, không chiếm đoạt cuộc sống của con, con mới giữ được phẩm giá. Chỉ khi có được cả thành công lẫn phẩm giá, con mới cảm thấy hạnh phúc”.

Chúng ta nỗ lực học hỏi sau khi tan làm không phải chỉ để thăng tiến hay kiếm được nhiều tiền hơn. Chúng ta làm điều đó còn vì cuộc sống, để bản thân mình được bình tĩnh, tự tin hơn. Để khi đối mặt với những khó khăn thử thách, chúng ta sẽ có nhiều lựa chọn hơn nhằm giữ cho mình sự tôn nghiêm và vươn tới thành công.

Bài viết trên weibo của Mèo Maverick (tên thật là Triệu Tinh) – nhà văn nổi tiếng truyền cảm hứng tại Trung Quốc.