Tờ Bloomberg của Mỹ mới đây có bài phỏng vấn với Chủ tịch tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng. Mở đầu bài viết, phóng viên người Mỹ tiết lộ rằng vị tỷ phú đứng sau thương hiệu ô tô Việt Nam mới được 6 tháng tuổi Vinfast đang lên kế hoạch đạt được kỳ tích mà ngay cả những tên tuổi “lão làng” như Toyota và Hyundai cũng không thể đạt được khi mới lập nghiệp: Ông Vượng muốn bán xe ô tô cho người Mỹ!

Phạm Nhật Vượng là người đàn ông giàu nhất Việt Nam. Với mảng kinh doanh mới nhất là sản xuất ô tô dưới thương hiệu Vinfast, ông đang nhắm tới mục tiêu mở rộng sang các dòng xe ô tô điện để bán ở trường Mỹ tiềm năng vào năm 2021. Để hoàn thành kế hoạch đó, ông dự định sẽ đầu tư khoảng 2 tỷ USD từ tài sản cá nhân của mình. Số tiền này sẽ chiếm một nửa vốn đầu tư của Vinfast – công ty mới bắt đầu xuất xưởng những chiếc xe đầu tiên tới người tiêu dùng Việt Nam vào năm nay.

“Mục tiêu cuối cùng của tôi là tạo ra một thương hiệu toàn cầu”, vị tỷ phú 51 tuổi nói trong bài phỏng vấn với tờ Bloomberg. “Đó chắc chắn là một con đường rất khó khăn và chúng tôi sẽ phải cần đến rất nhiều sự nỗ lực. Tuy nhiên, chỉ có duy nhất một con đường ở phía trước”.

Không thể phủ nhận rằng, Vinfast sẽ phải đối mặt với cuộc chiến rất khó khăn để thành công ở thị trường nước ngoài: Những nhà sản xuất ô tô như Tata của Ấn Độ và Proton của Malaysia là minh chứng rõ ràng nhất cho việc thất bại ở thị trường bên ngoài quê nhà. Thậm chí là ở Việt Nam, Vinfast cũng gặp phải sự cạnh tranh gay gắt từ những hãng nước ngoài như Toyota, Ford hay Hyundai.

Trước Vinfast, hàng loạt những nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cũng ôm tham vọng bán được xe cho người Mỹ từ hơn 1 thập kỷ nay. Mặc dù kế hoạch vẫn chưa đơm hoa kết trái nhưng những nhà sản xuất như Guanshou Automobile hay Zotye Automobile và nhiều thương hiệu khác đã thành lập chi nhánh bán hàng ở Mỹ và thậm chí tạo ra cả những phòng nghiên cứu phát triển để cho thấy nỗ lực nghiêm túc của họ. Một vài thương hiệu Trung Quốc cũng đã tham gia những triển lãm ô tô tại Mỹ trong những năm gần đây.

Mặc cho những điều đó, tỷ phú Vượng – người nắm trong tay khối tài sản 9,1 tỷ USD theo thống kê của Bloomberg không hề tỏ ra nao núng.

Trao đổi với phóng viên, ông Vượng chi sẻ rằng Vinfast sẽ không có lãi trong ít nhất 5 năm nữa và thị trường địa phương “quá nhỏ” chính vì thế doanh số bán ở nước ngoài sẽ là chìa khóa quan trọng để giúp công ty có lãi. Ông Vượng trực tiếp sở hữu 26% của Vingroup. Vietnam Investment Group – công ty mà ông Vượng sở hữu 92% cổ phần hiện nắm 31,6% cổ phần Vingroup.

Vinfast sẽ phải hoàn thành những việc khó khăn để chiến thắng người tiêu dùng Mỹ và những thị trường phát triển khác – nơi tiêu chuẩn về khí thải và môi trường rất nghiêm ngặt.

Ngoài những thách thức đó, bản thân việc có thể sản xuất và bán thành công các mẫu xe ô tô điện cũng là rất khó khăn. Nhiều startup Trung Quốc – được chống lưng bởi những công ty “máu mặt” với số vốn hàng tỷ USD đặt cược vào tiềm năng tại Trung Quốc – thị trường xe điện lớn nhất thế giới nhưng rất ít trong số đó kiếm được tiền.

BAIC BluePark – nhà sản xuất xe ô tô điện lớn nhất Trung Quốc vừa dự đoán thua lỗ trong năm 2019. Một hãng khác là NIO cũng chưa hề có lãi, họ đã niêm yết trên sàn New York và đang gặp khó khăn và lo ngại rằng sẽ hết sạch tiền trong bối cảnh nhu cầu xe ô tô điện giảm.

Chiếc xe ô tô điện đầu tiên của Vinfast sẽ không thể được lắp ráp cho tới cuối năm sau nhưng ông Vượng khẳng định rằng kế hoạch của công ty sẽ là xuất khẩu những dòng xe này tới Mỹ, châu Âu và Nga vào năm 2021.

Vinfast rõ ràng có rất nhiều trở ngại “khó nhằn” khi cạnh tranh ở bên ngoài Việt Nam, theo Michael Dunne – CEO công ty tư vấn ZoZo Go. “Trước khi công ty sẵn sàng cạnh tranh tại Mỹ – thị trường khó nhằn nhất thế giới, họ cần gây dựng được tên tuổi vững chắc”.

Nhiều người tiêu dùng thích những dòng xe cũ của Honda hay Toyota hơn là những tên tuổi mới xa lạ. Vinfast sẽ cần sản xuất ít nhất 100.000 chiếc xe 1 năm để cạnh tranh, phát triển một thương hiệu toàn cầu và thành lập mạng lưới từ phụ tùng tới dịch vụ. Dẫu vậy, Vinfast có cơ hội đánh chiếm những thị trường nhỏ hơn ở Đông Nam Á.

Vinfast hiện đang sở hữu nhà máy rộng 335 hecta tại Hải Phòng. Những chiếc xe đầu tiên của dây chuyền lắp ráp đang được bán ra thị trường với giá rẻ hơn giá thành sản xuất. Dòng hatchback 5 cửa bán lẻ ở mức 17.000 USD trong khi đó, dòng sedan là 47.400 USD và SUV là 60.400 USD. Công ty nhắm tới mục tiêu sản xuất 500.000 xe một năm tính tới năm 2025. Họ cũng đang sản xuất xe scooter điện.

Theo ông Vượng, trong vài năm tới, Vingroup sẽ phải dành “nhiều nghìn tỷ đồng mỗi năm” để bù lỗ cho Vinfast, dự kiến khoảng 18.000 tỷ VNĐ (tương đương 777 triệu USD) mỗi năm. Thua lỗ sẽ bao gồm khấu hao và khoản bù lỗ khoảng 7 nghìn tỷ NVĐ mỗi năm vì bán xe ở mức rẻ hơn chi phí.

Phương án mà Vingroup đưa ra là bán bớt cổ phần ở một vài mảng để hỗ trợ cho Vinfast. Ngoài ra, họ cũng buộc những chi nhánh còn lại phải cắt giảm chi phí để hỗ trợ cho mục tiêu này. Vinfast cũng sẽ tìm đến những khoản vay mới, thêm vào khối nợ trị giá 1,95 tỷ USD hiện có. Ông Vượng cũng lên kế hoạch niêm yết Vinfast trên sản giao dịch chứng khoán Việt Nam và có thể là cả quốc tế nữa.

“Chúng tôi có tham vọng xây dựng một thương hiệu Việt Nam mang tầm thế giới. Thử thách to lớn nhất của chúng tôi là những sản phẩm Việt Nam chưa có một thương hiệu toàn cầu. Với nhiều người bạn quốc tế, Việt Nam vẫn còn rất nghèo. Chúng tôi sẽ phải tìm cách thâm nhập vào thị trường, chứng minh sự hiện diện sản phẩm của mình và đưa Việt Nam đạt tới những tiêu chuẩn cao nhất của thế giới”.